Vlaamse regering bezegelt vannacht dan toch nieuw stikstofakkoord
De Vlaamse regering heeft afgelopen nacht een nieuw stikstofakkoord bereikt. "Akkoord bereikt in stikstofdossier!", stelt minister-president Jan Jambon op X. Na een lange dag onderhandelen tussen de vakministers en parlementsleden werd de nieuwe stikstofdeal bezegeld op een digitale ministerraad. Vandaag om 10 uur wordt het akkoord toegelicht op een persconferentie.
Kort samengevat: wat betekent het nieuwe stikstofakkoord?
- Landbouwers kunnen toch nog een vergunning aanvragen als ze boven de vastgelegde uitstootdrempel uitkomen, na een grondig milieuonderzoek.
- Boeren kunnen vanaf 2025 uitstootrechten overnemen van een andere landbouwer die ermee stopt = extern salderen
- Verplichte sluiting in 2030 verdwijnt voor de rode bedrijven, onder voorwaarden.
Wordt het 'derde keer goede keer' voor de regering-Jambon? Er ligt alvast voor de derde keer op twee jaar tijd een stikstofakkoord op tafel. De centrale vraag is of dit akkoord (juridisch) zal standhouden.
Bedoeling is om het akkoord in een amendement te gieten dat het ingediende voorstel van decreet bijstuurt. Dat voorstel van decreet, dat eerder werd ingediend door N-VA en Open VLD (zonder CD&V), kreeg stevige tegenwind van de Raad van State.
Wat blijft behouden?
Wat staat er nu in de tekst die minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) samen met haar collega van Landbouw Jo Brouns (CD&V), viceminister-president Gwendolyn Rutten (Open VLD) en drie parlementsleden van de meerderheid (Wilfried Vandaele, Peter Van Rompuy en Steven Coenegrachts) hebben uitgedokterd?
Het akkoord behoudt de reductiemaatregelen die in het eerdere akkoord van maart werden afgesproken. Ook de doelstellig van -30 procent varkens tegen 2030 blijft behouden. En ook aan de horizon 2030 wordt niet gesleuteld.
De verschillende vergunningsdrempels voor industrie (1%) en landbouw (0,025%) blijven behouden en krijgen, zoals gevraagd door de Raad van State, een duidelijkere beargumenteerde wetenschappelijke onderbouwing in de tekst.
Wat is veranderd?
Voor de landbouw verdwijnt de zogenaamde 'onvergunbaarheidsdrempel'. Landbouwbedrijven die boven de vastgelegde uitstootdrempel uitkomen, kunnen toch een vergunning aanvragen als ze een individuele passende beoordeling (grondig milieuonderzoek) uitvoeren. Zo wordt er dossier per dossier bekeken.
Ook het extern salderen krijgt een plaats in het akkoord en dus in het decreet. Dat systeem laat toe dat een landbouwer de uitstootrechten kan overnemen van een andere landbouwer die ermee stopt. Dat systeem zou vanaf januari 2025 ingevoerd kunnen worden, op voorwaarde dat een milieuonderzoek aantoont dat het de vooropgestelde reductiedoelstelling niet in het gedrang brengt.
Wat de veelbesproken lijst met rode bedrijven betreft, verdwijnt de verplichte sluiting in 2030. De betrokken landbouwers kunnen kiezen: ofwel sluiten in 2030 (met flankerend beleid), ofwel open blijven. Maar dan moet hun impactscore onder de 50 procent komen, wat in veel gevallen gepaard zal gaan met zware investeringen.
In 2026 zou er een evaluatie van de lijst met piekbelasters volgen.
Breder plaatje bekijken
Er is afgesproken om een wetenschappelijke studie te bestellen naar de mogelijkheid om vanaf 2030 op een andere manier naar de problematiek te kijken.
Nu ligt de focus sterk op stikstof en stikstofdepositie. Bedoeling zou zijn om meer te kijken naar de stikstofuitstoot en naar het bredere plaatje waarbij ze rekening kunnen houden met de effecten van klimaatverandering of droogte.
Het is ook de bedoeling om opnieuw naar de Europese Commisie te stappen met de vraag om rekening te houden met de specifieke Vlaamse situatie, met name met Vlaanderen als dichtbevolkte en versnipperde regio.
Volgens minister van Omgeving Zuhal Demir blijft stikstof "een zwaard van Damocles boven onze economie". "Maar we hangen het een stuk steviger vast", reageert ze op X op het bereikte akkoord.
Verdeelde reacties
De reacties op het nieuwe stikstofakkoord zijn verdeeld. Oppositiepartijen Groen en Vlaams Belang reageren scherp.
Volgens jonge boeren biedt het nieuwe akkoord ergens wel het gehoopte perspectief. De Bouwunie reageert opgelucht.
