Brug­ge koopt waar­de­vol vel uit hand­schrift van Gruuthuse

"Het is erg uitzonderlijk dat een handschrift van Gruuthuse kan aangekocht worden, en zo komt er eindelijk een – stukje – handschrift weer ‘thuis’ in Brugge", zegt Musea Brugge.

"Afgelopen zomer bundelden Musea Brugge en de Openbare Bibliotheek de krachten en kochten ze op een veiling van het Londense Bloomsbury (onderdeel van Dreweatts) een zogenaamd ‘folio’ of vel uit een handschrift over het leven van de Heilige Catharina van Siena, dat gemaakt werd in Brugge rond 1475."

Eindelijk zekerheid

"Dankzij deze aankoop haalt de Stad Brugge nu eindelijk een stuk binnen dat met onweerlegbare zekerheid uit de collectie van Lodewijk van Gruuthuse komt. De bladzijde waarop Lodewijks wapenschild stond, is weliswaar verdwenen, maar het wapenschild heeft wel een herkenbare pigmentafdruk nagelaten op het tegenoverliggende blad."

"In 2018 kochten Musea Brugge en de Openbare Bibliotheek al samen een manuscript aan dat waarschijnlijk toebehoorde aan Lodewijk van Gruuthuse, namelijk de ‘Pénitence d’Adam’ van Colard Mansion. Het Gruuthuse-vel zal, net zoals de eerder aangekochte ‘Pénitence’, om de drie jaar getoond worden in de permanente opstelling in het Gruuthusemuseum."

Wie was Lodelijk van Gruuthuuse?

"Liefde voor boeken is dan ook een belangrijk aspect van de geschiedenis van Lodewijk van Gruuthuse (1427-1492), gewiekst zakenman, machtig diplomaat, getalenteerd ridder en verfijnd cultuurliefhebber. Buitenkans Er doen zich maar heel zelden kansen voor om werk uit de befaamde Gruuthusebibliotheek aan te kopen.

Na het overlijden van Lodewijk van Gruuthuse in 1492 kwam het grootste deel van die bibliotheek namelijk in handen van de Franse koning Lodewijk XII. Waarom dat gebeurde is onduidelijk. Zo komt het dat bijna 120 handschriften vandaag in de Bibliothèque nationale de France zitten in Parijs. Ook het handschrift waaruit dit vel komt bevindt zich in die collectie. De andere handschriften bevinden zich onder meer in de Koninklijke Bibliotheek van België en in die van Nederland, Brugge koopt waardevol vel uit handschrift van Gruuthuse dat het bekende Gruuthusehandschrift – met daarin ‘Egidius waer bestu bleven’ – bezit."

Gezamenlijke aankoop

"Musea Brugge en Openbare Bibliotheek Brugge kochten het werk bewust gezamenlijk aan. Enerzijds is het een belangrijke verrijking van de collectie handschriften van de bibliotheek, en anderzijds is het Gruuthusemuseum dé uitgelezen locatie om het aan een breed publiek te tonen. De twee Brugse organisaties werkten in het verleden al verschillende keren samen, onder meer nog in 2018 voor de succesvolle tentoonstelling ‘Haute Lecture by Colard Mansion’, die meer dan 40.000 bezoekers trok."

Te zien vanaf dinsdag 12 oktober

"Het Gruuthuse-vel is vanaf 12 oktober voor een eerste periode te zien in zaal 4 van het museum, waar ook andere handschriften uit onder meer de collecties van de Openbare Bibliotheek en het Grootseminarie worden getoond. Bruiloft met Christus Op de versozijde van het folio staat een zogenaamd halfbladminiatuur dat één van de meest spraakmakende passages uit het leven van Catherina verbeeldt: haar mystieke bruiloft met Christus. Centraal in de miniatuur staat Christus. In zijn linkerhand houdt hij een globe. Met zijn rechterhand schenkt hij een ring aan de geknielde Catharina, die rechts van hem zit. Christus en Catharina worden omringd door koning David, de evangelist Johannes, de apostel Paulus, de heilige Domenicus, en een vrouwenfiguur die vermoedelijk Maria voorstelt. De scène speelt zich af in een ommuurde tuin, die aan de rechterkant uitgeeft op een muur met een doorgang naar een binnenruimte. Op de achtergrond worden een natuurlandschap en een stadsgezicht afgebeeld. Het folio is rijkelijk gedecoreerd door de Meester van Margareta van York – of zijn atelier.

Deze meester, die we niet meer bij zijn echte naam kennen, illustreerde tal van handschriften voor Lodewijk van Gruuthuse."