Huidbescherming voor iedere dag: tips van een dermatoloog
Zonlicht voelt heerlijk, zelfs op koude dagen in de herfst en winter. Toch blijft er een groot gevaar schuilen in de stralen van de zon, ongeacht het seizoen. De ultraviolette (UV) straling vormt namelijk het grootste risico op huidkanker. In de zomer ben je je sowieso bewust van het risico, maar ook tijdens de koudere maanden is bescherming een must!
UV-straling: ook gevaarlijk in de herfst en winter
Zonlicht bevat drie soorten UV-stralen: UV-A, UV-B en UV-C. Gelukkig houdt de ozonlaag UV-C tegen, maar UV-A en UV-B bereiken de aarde en kunnen schade veroorzaken, zelfs in de koudere maanden. UV-A dringt diep in de huid door en versnelt huidveroudering, terwijl UV-B direct DNA kan beschadigen en het risico op huidkanker verhoogt. Deze gevaren blijven, ook wanneer de temperatuur daalt.
Huidkanker neemt toe in België
Huidkanker is de meest voorkomende en snelst stijgende vorm van kanker in België. Volgens het Europees dermatologennetwerk Euromelanoma zullen in 2024 naar schatting 50.000 Belgen de diagnose huidkanker krijgen. Uit de Belgische UV-barometer van 2023 blijkt ook dat steeds minder Belgen op de hoogte zijn van de gevaren van de zon. Dermatoloog Martijn Meijs van het BovenIJ-ziekenhuis in Amsterdam en verbonden aan SkinVision, benadrukt dat bescherming essentieel blijft, ook buiten de zomer.
Misverstanden over zonbescherming in de koudere maanden
Martijn Meijs wijst op drie hardnekkige misvattingen:
- "De zon is niet sterk genoeg in herfst en winter." Misleidend. UV-stralen bereiken de huid zelfs op bewolkte dagen. Besneeuwde oppervlakken kunnen UV-stralen versterken, waardoor blootstelling toeneemt. Zonnecrème blijft dus nodig.
- "Zonnebrand is alleen nodig op zomerse dagen." Onjuist. UV-straling blijft aanwezig, ook als de zon minder fel lijkt. Gebruik dagelijks zonnecrème met SPF 30, zelfs bij koud weer.
- "Warme kleding biedt genoeg bescherming." Alleen kleding beschermt niet volledig. Je gezicht en handen blijven blootgesteld, vooral tijdens buitenactiviteiten. Kou geeft een vals gevoel van veiligheid.
Welke vormen van huidkanker komen het meest voor?
In België komen basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom het vaakst voor. Deze niet-melanome huidkankers verschijnen meestal op aan de zon blootgestelde huid, zoals gezicht, schouders, armen en benen. Basaalcelcarcinoom groeit langzaam. Hoewel het niet uitzaait, kan het onbehandeld de huid ernstig beschadigen. Plaveiselcelcarcinoom kan wel uitzaaien, maar dat is zeldzaam. Het melanoom, de meest agressieve vorm van huidkanker, kan sneller uitzaaien, maar is goed behandelbaar als het op tijd wordt ontdekt.
Wie heeft meer kans op huidkanker?
Erfelijkheid kan een rol spelen, vooral bij melanoom, maar de belangrijkste factoren zijn huidtype en blootstelling aan zonlicht. Hoe lichter je huid, hoe groter het risico op schade door UV-straling. Langdurige blootstelling aan zon of zonnebanken gedurende je leven verhoogt het risico op huidkanker. Zelfs als je huid niet verbrandt, kan er toch schade optreden. Het dagelijks aanbrengen van zonnecrème met minimaal SPF 30 is essentieel om dit te voorkomen.
Bescherming tegen UV-straling: het hele jaar door
Dermatoloog Meijs benadrukt dat huidkanker vaak pas na jaren ontstaat door opeenhopende UV-schade. Hij adviseert:
- Vermijd direct zonlicht tussen 11.00 en 15.00 uur, zelfs op koude dagen.
- Draag beschermende kleding, zoals een hoed en handschoenen.
- Gebruik dagelijks zonnecrème, ook als je binnen werkt nabij ramen.
- Houd je huid in de gaten met een app zoals SkinVision.
Hoe wordt huidkanker behandeld?
De meeste vormen van huidkanker worden operatief verwijderd onder plaatselijke verdoving. Na de ingreep kun je meestal naar huis, maar regelmatige controle is soms nodig, vooral bij risico op uitzaaiingen. Hoewel huidkanker vaak goed behandelbaar is, blijft preventie de beste aanpak.
SkinVision: een hulp in herfst en winter
SkinVision is een app die mensen helpt in het opsporen van huidkanker. De app maakt gebruik van klinisch gevalideerd algoritme (AI) en de expertise van een team van dermatologen om het risico op huidkanker in te schatten door verdachte moedervlekken en huidplekken nauwkeurig en snel te analyseren op basis van een foto. De app geeft bijgevolg een advies of een bezoek aan de dokter is aangeraden.
In totaal hielp de app al meer dan 2,8 miljoen gebruikers wereldwijd, en voerde de app 4,9 miljoen huidchecks uit. In België gebruiken al 107.000 mensen de app, goed voor 183.000 huidchecks. SkinVision maakt onderdeel uit van de mHealth piramide waardoor ziekenfondsen Helan, Christelijke Mutualiteit en de Liberale Mutualiteit de app vergoeden.
Download de app via de App Store of Google Play. Meer over het gebruik ervan vind je hier.
