Hoger water in Blankaartbekken voor natuurherstel
Het waterpeil in het Blankaartgebied in Houthulst en Diksmuide kan voortaan worden verhoogd door een nieuwe pomp en schuif. Dat is goed voor het natuurherstel zonder dat de landbouw er hinder van ondervindt, zegt de Vlaamse Milieumaatschappij.
Het gaat om een nieuwe fase van de natuurinrichting in de Blankaart. In het stroomgebied van de Engelendelft wordt het waterpeil voortaan apart geregeld door de nieuwe pomp en schuif.
Vandaag is onder leiding van gouverneur Carl Decaluwé in het Merkembroek en het Woumenbroek in de Blankaart een nieuw, hoger waterpeil ingesteld. Daardoor kunnen deze deelgebieden van het Blankaartbekken zich als natuurgebied verder ontwikkelen. Hiermee is de tweede fase van het raamakkoord van 2001 over het waterbeheer in de Blankaart een feit. Bij de eerste fase in 2012 kreeg de omgeving van de Blankaartvijver al hetzelfde hogere peil.
Hotspot voor vogels
Het Blankaartbekken, op het grondgebied van Houthulst en Diksmuide, ligt in het winterbed van de IJzer. Het is bekend voor de Blankaartvijver met het omringende rietmoeras en de zogenaamde broeken, laaggelegen hooilanden die in de winter onder water lopen. Het ruime gebied van de Blankaart is een van de belangrijkste watervogelgebieden in Vlaanderen. Tienduizenden eenden en steltlopers vinden er een geschikt overwinteringsgebied, trekvogels komen er graag pleisteren en ook weidevogels zoals grutto, kievit en slobeend voelen er zich thuis. Het gebied maakt deel uit van het Europees Vogelrichtlijngebied IJzervallei. De bijkomende waterpeilverhoging in het Merkembroek en het Woumenbroek is een essentiële stap voor de realisatie van de natuurdoelen voor dit vogelrichtlijngebied.
(lees verder onder de kaart)
Gefaseerde aanpak
Het peil dat vanaf vandaag wordt gehanteerd, varieert doorheen het jaar:
- van 1 februari tot 15 oktober: 2,70 m TAW (d.w.z. 2,70 m boven de zeespiegel)
- van 16 oktober tot 30 november: 2,80 m TAW
- van 1 december tot 31 januari: 2,90 m TAW
Bij de waterpeilverhoging “fase 1” in 2012 werden deze streefpeilen ingevoerd in een zone van 433 ha in de omgeving van de Blankaartvijver. Vandaag worden ze ook ingesteld in het Merkembroek en Woumenbroek, waardoor een gebied van in totaal ca. 900 ha hetzelfde waterpeil zal hebben.
Bijzonder aan de peilverhoging van fase 2, die vandaag ingaat, is dat het bekken van de waterloop Engelendelft hydrologisch wordt geïsoleerd: het bekken krijgt een eigen waterbeheer, afgestemd op de landbouw in dit gebied. Omdat ook deze zone in vogelrichtlijngebied ligt, moet ze in de winter kunnen blijven overstromen ten behoeve van overwinterende watervogels. Daarom heeft de Vlaamse Milieumaatschappij een nieuwe pompen een nieuwe schuif geïnstalleerd op de Engelendelft ter hoogte van de Ieperleedijkstraat. Het nieuwe pompgemaal wordt vandaag in gebruik genomen.
Op de grens van het landbouw- en natuurgebied bouwt De Vlaamse Waterweg nv op dit moment een nieuwe winterdijk. Die zal de omliggende (landbouw)gebieden beter beschermen tegen wateroverlast. In het dijklichaam zal de VMM vier kleinere gemaaltjes installeren om blijvende afwatering van het landbouwgebied te verzekeren. Wanneer deze waterkering klaar is, zal het binnendijkse landbouwgebied gevrijwaard zijn van overstromingen vanuit de IJzer.
In “fase 3” wordt dan een definitief en voor de natuur optimaal peilregime ingevoerd, met een hoger peil in het voorjaar. Deze laatste peilverhoging is pas mogelijk wanneer voor alle betrokken landbouwpercelen een oplossing is gevonden via de grondenbank van de Vlaamse Landmaatschappij.
Prille tekenen van natuurherstel
Door de combinatie van het hogere waterpeil en de natuurinrichtingswerken kunnen de rietmoerassen rond de Blankaartvijver zich verder ontwikkelen en krijgen zeldzame vogels de kans zich hier opnieuw te vestigen. Het werk in de Blankaart is een werk van lange adem, maar de eerste prille tekenen van natuurherstel laten zich zien. Vogelsoorten als lepelaar, kleine zilverreiger en steltkluut hebben zich de laatste jaren als vaste broedvogels in het Blankaartbekken gevestigd. Er zijn ook aanwijzingen dat de zeer zeldzame roerdomp na een lange afwezigheid terug is. Wanneer over enkele jaren de effecten van de waterpeilverhoging fase 2 en fase 3 ten volle zullen spelen, kan het natuurherstel zich helemaal doorzetten.
