In een half jaar hebben 191 slachtoffers zich gemeld in het Zorgcentrum na Seksueel Geweld in Roeselare. “Dat is een slachtoffer per dag, onder wie 93 procent vrouwen en 36 procent minderjarigen. Het aantal ligt hoger dan de verwachtingen”, zegt minister van Justitie Vincent Van Quickenborne.
"Het aantal meldingen illustreert des te meer dat seksueel geweld een groot en onderbelicht maatschappelijk probleem is. Vrouwen en meisjes worden buitensporig vaak het slachtoffer van verkrachting en aanranding”, zegt vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne.
Het Zorgcentrum na Seksueel Geweld in AZ Delta in Roeselare opende op 8 maart. Na een half jaar hebben bijna 200 slachtoffers zich gemeld. Het gaat vooral om vrouwen (93%) en een derde is minderjarig (36%). Volgens medisch coördinator Lieven Wostyn verwachtten ze het komende jaar zo’n 220 aanmeldingen van slachtoffers, op basis van de cijfers van de andere zorgcentra. “Maar na zes maanden is het aantal geholpen slachtoffers al 191. De kans is dus groot dat het aantal aanmeldingen ver boven de 220 zal uitkomen”, zegt minister Van Quickenborne.
Durven geen aangifte doen
Naar schatting gebeuren elke dag 100 verkrachtingen in ons land. Volgens onderzoek van de Universiteit van Gent in 2021 werd tien procent van de bevraagde vrouwen het afgelopen jaar slachtoffer van seksueel geweld. Bij de mannen ging het om zes procent.
Bovendien blijft de overgrote meerderheid van de feiten onder de radar en dus onbestraft. Veel slachtoffers zijn getraumatiseerd, weten niet waar ze hulp moeten zoeken of durven geen aangifte doen uit vrees voor de dader. Naar schatting doet slechts tien procent van de slachtoffers aangifte. Dat resulteert jaarlijks in meer dan 8.000 geregistreerde feiten van verkrachting en aanranding.
Aantal veroordelingen blijft laag
Ook als er een klacht is, blijft het aantal veroordelingen dat hieruit voortvloeit laag. De oorzaak is vaak het gebrek aan sluitend bewijs. In veel gevallen is het ‘woord tegen woord’.
Slechts bij 900 van die 8.000 aangiftes kwam het effectief tot een veroordeling.
Zorgcentra na Seksueel Geweld
Voor vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne en staatssecretaris voor Gendergelijkheid Sarah Schlitz is de strijd tegen seksueel geweld een prioriteit. "De aangiftebereidheid bij de slachtoffers moet stijgen, de bewijslast moet toenemen en het aantal veroordelingen moet fors omhoog. Bovenal moeten veel meer slachtoffers geholpen worden en de weg naar de hulpverlening vinden."
Daarom engageerde de regering zich om de Zorgcentra na Seksueel Geweld (ZSG) op te richten. Deze centra gaan uit van een multidisciplinaire aanpak met medische hulp, psychologische begeleiding en indien het slachtoffer dit wenst ook sporenafname en/of politionele aangifte.
Er bestaan nu zeven Zorgcentra na Seksueel Geweld: in Antwerpen, Brussel, Charleroi, Gent, Leuven, Luik en Roeselare. In 2023 openen nog centra in Limburg, Luxemburg en Namen. Op elk moment van de dag is er een team van artsen, forensisch verpleegkundigen, slachtofferhulp en psychologen aanwezig. Slachtoffers kunnen er 24 op 7 terecht.
"Zo snel mogelijk melden"
Volgens de ministers is het belangrijk dat het zorgcentrum 24 op 7 open is. "De kans om sporen te vinden, zoals onder meer DNA-materiaal, daalt sterk na 72 uur. Het is van groot belang dat slachtoffers zo snel mogelijk sporen laten afnemen, waarmee politie en parket aan de slag kunnen indien het slachtoffer beslist om klacht neer te leggen.
Bij 95 procent van de slachtoffers in Roeselare zijn sporen afgenomen. In de overige vijf procent van de gevallen was er al te veel tijd verstreken sinds de feiten”, zegt de minister. De aangiftebereidheid bij de slachtoffers in West-Vlaanderen bedraagt ongeveer 70 procent, want 131 van de 191 slachtoffers besloten om meteen ook klacht neer te leggen bij de politie.
Geen reden tot euforie
"De hoge cijfers geven allerminst reden tot euforie en bewijzen dat seksueel geweld nog steeds erg grote proporties aanneemt. Achter die statistieken gaan vreselijke drama’s en trauma’s schuil. Bovendien zijn er ongetwijfeld nog heel wat slachtoffers die nog niet weten waar ze hulp kunnen vinden."
Toch lijken de eerste cijfers van het Zorgcentrum na Seksueel Geweld in Roeselare een hoopgevende indicatie dat meer slachtoffers de weg beginnen te vinden naar professionele hulpverlening. Ook het hoge percentage sporenafnames betekent een grotere kans op een sluitende bewijslast en meer veroordelingen.
Sinds 1 juni is het nieuwe seksueel strafrecht in werking, met zwaardere straffen voor verkrachting en aanranding. Minister Van Quickenborne: "We mogen nu niet op onze lauweren rusten. Er is nog veel werk aan de winkel om slachtoffers beter te beschermen. Aan elk slachtoffer wil ik duidelijk zeggen: je staat er niet alleen voor. Ga naar een Zorgcentrum na Seksueel Geweld, waar men klaar staat om je te helpen. Politie en justitie nemen elke klacht serieus en doen er alles aan om de dader te vinden en te straffen."
